ELEKTROMOBILNOŚĆ - czy ma sens

ELEKTROMOBILNOŚĆ ‒ czy ma sens

Na temat tak zwanej elektromobilności dużo się pisze i mówi. Ukazuje się wiele fachowych artykułów dotyczących zalet i wad tego rodzaju systemu napędu pojazdów. W niektórych miastach Polski próbuje się, na znikomą na razie skalę, zastępować pojazdy z napędem spalinowym pojazdami napędzanymi energią elektryczną. Oczywiście, wynika to z troski o czyste powietrze, a pojazdy z napędem elektrycznym traktuje się jako pojazdy ekologiczne. Ponieważ jednak racjonalność działań w tym obszarze nie jest oczywista, to oprócz zwolenników są także krytycy elektromobilności.

Jak wspomniałem, jest wiele opracowań, w których specjaliści wypowiadają się na temat sensowności i opłacalności wprowadzania napędu elektrycznego. Mnie, niebędącemu specjalistą w tym zakresie, wydaje się, że w polskich warunkach elektromobilność nie ma sensu. Z mojego punktu widzenia powodów jest kilka. Niektóre przedstawiam poniżej.

Po pierwsze: to nie pojazdy są głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza (różnych zanieczyszczeń, nie tylko tlenków węgla, azotu i siarki). Według specjalistów udział pojazdów w zanieczyszczaniu powietrza w polskich miastach to zaledwie 15-20%. Zatem, gdyby nawet wszystkie pojazdy wyposażyć w silniki elektryczne, to niewiele poprawiłoby to jakość powietrza. Może więc rozsądniejsze byłoby przeznaczenie pieniędzy na takie działania, które w sposób zauważalny poprawiłyby czystość powietrza.

Po drugie: energię elektryczną do napędu pojazdu trzeba wyprodukować. W Polsce dominującym źródłem energii elektrycznej w sieci są elektrownie węglowe, a te, jak wiadomo, przy okazji produkowania energii produkują takie same zanieczyszczenia, które wypływają z silnika spalinowego w pojeździe. Stosowanie pojazdów o napędzie elektrycznym może więc co najwyżej spowodować wyprowadzenie zanieczyszczeń produkowanych przez samochody z miasta poza miasto, i to w ilości większej (patrz ‒ po trzecie). Mieszkańcy miasta mają powietrze czystsze, ale niewiele (patrz - p o  p i e r w s z e), jednak ze szkodą dla innych i dla przyrody. Nie jest to zatem działanie proekologiczne. Może byłoby takie, gdyby energia elektryczna krążąca w sieci pochodziła w decydującym stopniu ze źródeł innych niż te, które wytwarzają dużo zanieczyszczeń. W Polsce jest to dość odległa perspektywa, bo przecież wytwarzamy energię głównie z paliw kopalnych. Ale na przykład we Francji, w której energia elektryczna jest produkowana głównie z atomu, elektromobilność może mieć sens.

Po trzecie: w polskich warunkach cykl produkcji energii potrzebnej do napędu pojazdu elektrycznego jest bardziej zawiły i dłuższy niż do napędu pojazdu tradycyjnego. Dokonuje się bowiem w elektrowniach kolejnych zamian postaci energii: chemicznej na cieplną (spalanie paliw), cieplnej na mechaniczną (w turbinach), mechanicznej na elektryczną (w generatorach), i wreszcie w pojeździe - energii elektrycznej na mechaniczną. W pojazdach z napędem spalinowym ten cykl jest znacznie krótszy, zatem jest znacznie mniej źródeł strat energii niż w cyklu produkcji energii mechanicznej potrzebnej do napędu pojazdu elektrycznego. Oznacza to, że w polskich warunkach do wyprodukowania energii potrzebnej do napędu pojazdu elektrycznego konieczne jest spalenie większej ilości paliwa (w elektrowni) niż dzieje się to w pojeździe z napędem spalinowym. A im więcej się spala, tym więcej może być zanieczyszczeń (nie wchodząc w szczegóły problemu, bo należałoby w tym rozważaniu uwzględnić różnice w sprawnościach energetycznych obu procesów produkcji energii).

Po czwarte: niektórzy autorzy prac na temat elektromobilności uważają, że nawet w takim kraju, jak Francja, sens jej wprowadzania jest wątpliwy. Biorą pod uwagę jeszcze jeden czynnik, mogący podważać zasadność elektromobilności, mianowicie wytwarzanie nowych i innych zanieczyszczeń środowiska w całym procesie produkcji i utylizacji akumulatorów energii, w które trzeba wyposażać pojazdy, oraz w procesie wydobywania odpowiednich do tego surowców.

Sierpień 2019 r.